وقتی به چیدمان خانه خود می‌پردازید، اولین چیزی که معمولا به آن فکر می‌کنید، مبلمان، رنگ‌ها و کف‌پوش است. نورپردازی منزل عنصری است که اغلب به آن توجه نمی‌کنید، اما بسیار مهم است! نور حاصل از انوع منابع نوری، ویژگی‌ها و کاربردهای متفاوتی دارند و برای نورپردازی اصولی توجه به این تفاوت‌ها و به کارگیری صحیح آنها بسیار مهم است. در این مقاله راهکارهایی برای نحوه صحیح استفاده از انواع نور در فضاهای مختلف ارائه میشود.
فهرست مطالب
انواع مختلف نورپردازی
سه دسته بندی کلی برای انواع نورپردازی وجود دارد: نور محیطی، نور کار و نور موضعی. اندازه و نوع اتاق تعیین کننده نوع نور مورد نیاز است. به طور کلی، شما حداقل دو نوع نور برای روشن کردن مناسب یک اتاق نیاز خواهید داشت. گاهی اوقات فقط با اضافه کردن یک نوع نور، کیفیت نور خانه شما به طرز چشمگیری افزایش می‌یابد. در جدول لایه‌های نور و مکان استفاده آنها آورده شده است.
نور محیطی یا نور عمومی
در هر اتاق به یک روشنایی عمومی که فضای کلی اتاق را روشن میکند نیاز است. انتخاب این نوع از نورپردازی معمولا مرحله اول در نورپردازی فضای هر اتاق است. این نوع از نور معمولا از ارتفاع بالا (سقف) تامین میشود و شامل انواع چراغ‌های سقفی، لوسترها، آویزهای سقفی و پنکه سقفی (چراغدار) است.
نور کار
نور کار به شما امکان میدهد بر روی فعالیت خاصی تمرکز کنید. این نور که متمرکز عمل میکند فضای کوچکی را به مقدار نسبتا زیادی روشن میکند . این نور برای فعالیت‌هایی مانند مطالعه، نوشتن، کار با رایانه و آشپزی کاربرد دارد که شامل لامپ‌های رومیزی، لامپ‌های کنار تخت، لامپ‌های زیر کابینت برای آشپزخانه و آباژور می‌باشند.
نور موضعی
نورهای موضعی به شما امکان میدهد اتاق را تزئین کنید و فضایی صمیمی و دلنشین را ایجاد کنید که شامل دیوارکوب‌ها، آباژورهای رومیزی یا زمینی و لامپ‌های تزئینی می‌باشد. این نوع نور معمولا حجم زیادی ندارد و بیشتر کاربرد بصری آنها در چیدمان مدنظر است.
نکات اولیه نورپردازی منزل
توجه به کاربری محیط
مهم است تعادل بین فعالیت‌های مختلف در هر اتاق را پیدا کنید. در خانه حرکت کنید و ببینید در هر اتاق چه اتفاقی می‌افتد. فعالیت‌هایی مانند آماده‌سازی غذا، کار کردن با رایانه یا آرایش کردن نیاز به نور متمرکز دارند، در حالی که در زمان ناهار خوردن، استراحت و حمام رفتن، شما ترجیح می‌دهید نور عمومی خوبی داشته باشید. هر فضا نیز نیاز به ترکیبی از سایه و نور دارد که این باعث ایجاد عمق و برجسته کردن شکل و ساختارهای دکوراسیون شما میشود.
نورپردازی هدفمند
نیازی نیست همواره منابع روشنایی در مرکز اتاق باشند. روشنایی را در جایی قرار دهید که به آن نیاز دارید و همواره نورهای متمرکز را با نور محیطی ترکیب کنید. برای مثال در یک اتاق مانند نشیمن، روشنایی پایه معمولاً ترکیبی از یک چراغ آویز و یک لامپ زمینی یا نوعی از روشنایی روی دیوار است. به این صورت میتوانید نشیمن را کاملا پرنور کنید و یا در صورت لزوم تنها یک نور کوچک را روشن باقی بگذارید.
همچنین نورپردازی صرفا مختص کل فضای اتاق نیست. میتوانید داخل کمد لباس، کتابخانه یا کشوهای آشپزخانه را نیز نورپردازی کنید. بدین طریق هم نور کافی در زمان کار خواهید داشت و هم لزومی به روشنایی زیاد در کل فضا نخواهد بود. در واقع بهتر است به جای آنکه بی هدف تمام فضای اتاق را روشن کنید، هوشمندانه مناطقی که تاریکتر هستند و در آن به نور نیاز دارید را روشن کنید.
ابزار نورپردازی مناسب
اگر قصد انتخاب یک وسیله نورپردازی را دارید، ابتدا با یک عنصر مورد علاقه در اتاق خود شروع کنید و به دنبال ابزار نورپردازی با طرحی متناسب با آن عنصر بگردید. به عنوان مثال، اگر مبلمان شما به سبک مدرن است، نورپردازی با خطوط تمیز فضای شما را زیباتر میکند. یک نکته دیگر این است که جنس آویز خود را متناسب با مواد موجود در دکوراسیون انتخاب کنید. برای مثال به دستگیره‌های کابینت یا درها در اتاق نگاه کنید و وسایل نورپردازی با یک پوشش هم‌تراز با آنها را انتخاب کنید.
انتخاب دمای نور مناسب
یکی از عوامل بسیار تاثیرگذار در کیفیت نورپردازی در هر فضایی، دمای نور استفاده شده در نورپردازی است. توجه داشته باشید انواع نور(آفتابی، مهتابی و یخی) هر یک تاثیر متفاوتی بر رنگ‌های دکوراسیون شما و احساس شما در آن محیط، خواهند داشت. علاوه بر بحث سلیقه در انتخاب دمای نوری، هر یک از این نورها کاربرد کلی متفاوتی دارند که توجه به آنها بسیار مهم است:
- نور متوسط – سفید روشن یا نور روز (یخی) برای اتاق‌های نشیمن و اتاق خواب
- نور سرد – سفید سرد (مهتابی) برای آشپزخانه و فضاهای کاری
- نور گرم – سفید گرم (آفتابی) برای خواندن و مطالعه
نورپردازی مناسب با هر فضا
هر فضا در منزل شما با توجه به کاربردی که دارد نیازمند نورپردازی متفاوتی است. توجه به این نکات کمک میکند تا استفاده شما از آن محیط راحت‌تر و بهینه‌تر شود.
در اینجا پیشنهاداتی برای نورپردازی فضاهای مختلف منزل ارائه شده است:
نورپردازی سالن ورودی
سالن ورودی، اولین تأثیر را در زمان ورود به خانه شما، می‌گذارد، بنابراین شما به نوری جذاب همراه با چندین منبع نور معمولی نیاز خواهید داشت. نورپردازی با استفاده از دیوارکوب‌ها در کنار یک منبع نور آویز در وسط انتخاب خوبی هستند. اگر سقف سالن ورودی بسیار بلند است، یک چلچراغ یا چراغ آویز بزرگ برای ورودی تأثیرگذارتر و جذاب‌تر خواهد بود. اگر یک میز کناری دارید، یک لامپ رو میزی میتواند منبع نور فرعی را فراهم کند.
نورپردازی اتاق نشیمن
اتاق نشیمن مکانی است برای وقت گذرانی با اعضای خانواده، استراحت، آرامش، مطالعه یک کتاب یا تماشای فیلم. بسیاری از فعالیت‌های روزمره در اینجا انجام میشود. این به معنای نیاز به انواع مختلف نور است.
اگر اتاق نشیمن شما مناطق تاریکی دارد یا نور فعلی سایه ایجاد میکند، به نور محیطی با حجم نور بیشتر نیاز خواهید داشت. نورپردازی با دیوارکوب‌ها گزینه مناسبی برای افزایش حجم نور در مناطق تاریکتر هستند. همچنین استفاده از نورهای موضعی، این امکان را به شما میدهد تا نور را به سمت تابلوها، گلدان‌های شیشه‌ای یا هر بخش از دکوراسیون که می‌خواهید مشخص‌تر شود، هدایت کنید. اگر روی دیوار یک حجم مشخص و بزرگ دارید، مانند شومینه، نورپردازی دیواری را در هر دو طرف آن اضافه کنید.
در فضایی که تلویزیون قرار دارد نورپردازی باید به گونه‌ای باشد که کاهش نور به حداقل، امکان‌پذیر باشد (بدون آنکه اتاق را کاملا تاریک کنید). این به شما امکان میدهد فضای نوری مناسب برای دیدن فیلم را مهیا کنید. آباژورهای ایستاده و رومیزی مانند آباژورهای ایکیا علاوه بر زیبایی این کاربرد را نیز در اختیار شما قرار می‌دهند. همچنین اگر عادت به مطالعه در اتاق نشیمن دارید، حتما در یک گوشه و یا کنار یک مبل، یک نور مناسب مانند آباژور ایستاده دو شاخه ایکیا TAGARP برای مطالعه تعبیه کنید.
دقت داشته باشید زمانی که شما یک نور مناسب برای هر فعالیت خود داشته باشید، دیگر نیازی به روشن بودن تمام فضا در زمان انجام آن فعالیت ندارید. دراین شرایط ذهن آرامش بیشتری می یابد و استراحت ذهنی شما در فضای منزل با کیفیت‌تر میشود.
نورپردازی آشپزخانه
آشپزخانه نیازمند چند لایه نور است. نورهای دیواری گزینه بسیار مناسبی برای آشپزخانه هستند. اگر فرزندان شما در جزیره آشپزخانه به انجام تکالیف خود مشغول می‌شوند در حالی که شما در حال کار هستید، یک چراغ آویز کوچک یا چند نور بالای جزیره میتواند انتخاب مناسبی باشد. در نظر داشته باشید در محیط آشپزخانه از آویزهایی استفاده کنید که به راحتی قابل تمیز کردن باشند. استفاده از لوستر و چراغ آویزهای ایکیا که از جنس استیل هستند مانند HEKTAR ، RANNARP و VAXJO میتواند گزینه بسیار مناسبی برای آشپزخانه باشند.
نورپردازی زیرکابینت، نور زمان کار شما را تأمین میکند و فضای کمی را به خود اختصاص میدهد. همچنین استفاده از نورهای داخل کشو کابینت در زمان کار بسیار به شما کمک خواهند کرد.
نورپردازی اتاق غذاخوری
علاوه بر وقت غذا خوردن، اتاق غذاخوری ممکن است مکانی برای فعالیت‌های روزمره خانوادگی باشد و به همین دلیل نیاز به روشنایی مناسب دارد. چراغ‌های لوستر هنوز هم یک گزینه کلاسیک هستند و به عنوان یک منبع نور محیطی خوب عمل می‌کنند.
برای تمرکز بیشتر روی میز، معمولا چراغ آویزهای بالای میز نهارخوری در ارتفاع پایین‌تری نصب می‌شوند. ارتفاع چراغ باید به گونه‌ای باشد که تا حد امکان پایین باشد ولی در زمان نشستن پشت میز چشم را به سمت خود نکشد و همچنین میدان دید افراد پشت میز را محدود نکند. همچنین باید به اندازه‌ای بالا باشد که روشنایی مناسبی برای فضای اطراف میز هم تامین کند. شرکت ایکیا طیف وسیعی از آویزها را برای این منظور ارائه میدهد که از جمله آنها می‌توان به لوستر و چراغ آویز VINTERGATE و یا MELODI اشاره کرد.
نورپردازی اتاق خواب
نورپردازی اتاق خواب باید حسی از آرامش ایجاد کند، اما شما همچنان به نور محیطی مانند یک چراغ آویز نیاز دارید. همچنین آباژورهای روی پاتختی و یا دیوارکوب‌های نصب شده بر بالای تخت نور کافی را برای مواردی مانند مطالعه قبل خواب فراهم می‌کنند. چراغ‌های دیواری یک حرکت هوشمندانه برای صرفه‌جویی در فضای اتاق‌های کوچکتر هستند. و اگر یک فضای نشیمن یا فضای کار در اتاق خواب خود دارید، لامپ‌های رومیزی بهترین انتخاب هستند.
برای اتاق خواب کودک نیز علاوه بر نورهای معمول، از نورهای فانتزی و جذاب برای کودک استفاده کنید. همچنین از آنجا که کودکان خوابیدن در تاریکی را دوست ندارند، استفاده از چراغ خواب‌هایی مانند چراغ خواب ایکیا DROMMINGE میتواند کیفیت خواب آنها را بهبود بخشد.
نورپردازی حمام
استفاده از یک نور سقفی هنوز هم گزینه‌ای پرکاربرد در فضای حمام و سرویس بهداشتی است. اما امروزه علاوه بر آن از چراغ‌های دیواری یا چراغ‌های آویز در هر دو طرف آینه حمام و در کنار چراغ روشنایی بر روی آینه نصب می‌شوند که ترکیب مناسبی از نور محیطی و نور کار را ایجاد می‌کنند. چراغ‌های دیواری نورهای متقاطعی را فراهم می‌کنند و کارهایی مانند آرایش کردن یا اصلاح ریش را آسان‌تر می‌کنند. نورپردازی مخفی نیز برای روشن کردن یک دوش یا توالت خوب عمل میکند. توجه داشته باشید در محیط سرویس بهداشتی و حمام از نورهای مقاوم در برابر رطوبت استفاده کنید.
نورپردازی محل کار
در یک دفتر کار، شما باید قادر به تمرکز باشید. تامین نور کافی و مناسب بر روی میز کار، بسیار مهم است. در فضای کار به سایه‌های ایجاد شده نیز توجه داشته باشید. چرا که سایه‌ها در زمان کار کردن بسیار تمرکز را از بین می‌برند. همچنین توجه داشته باشید نور به سطح مانیتور نتابد و یا مانیتور حالت ضد نور پیدا نکند. در زمان کار با کامپیوتر برای جلوگیری از خستگی و آسیب به چشم، حتما نور محیطی کافی را تامین کنید. علاوه بر نور محیطی مرکزی و دیوارکوب‌ها، حتما از نورهای رومیزی قابل تنظیم مانند چراغ مطالعه‌های ایکیا SVALLET، HARTE یا KVART استفاده کنید تا فضای کار مناسبی را ایجاد کنید.
با استفاده از این اطلاعات، شما میتوانید یک نورپردازی صحیح را در منزل خود اجرا کنید. پیش از خرید، در هر اتاق حرکت کنید و بررسی کنید چه نوع نوری نیاز دارید و سپس با توجه به چیدمان و رنگ آمیزی منزل، ابزار نورپردازی خود را انتخاب کنید تا نورپردازی صحیح و اصولی در منزل خود پیاده کنید.
